مقدمه
محمود اعتمادزاده (م.ا. به‌آذین) یکی از شخصیت‌های برجسته در جهان ادبیات و فعالیت‌های سیاسی ایران است. وی به خاطر ترجمه‌هایی از نویسندگان برجسته جهانی مانند شکسپیر، بالزاک، رومن رولان و نوشته‌های ادبی و سیاسی خود شناخته شده است. این مقاله به بررسی زندگی، سخنرانی، آثار و تأثیرات وی در ایران می‌پردازد.
زندگی شخصی و تحصیلات
زادروز و ابتداهای زندگی
محمود اعتمادزاده در ۲۳ دی ۱۲۹۳ (۱۹۱۴ میلادی) در کوی خُمِران چهل‌تن، شهر رشت زاده شد. تحصیلات ابتدایی را در رشت، سه سال اول متوسطه در مشهد و سه سال آخر در تهران به پایان رساند.
تحصیلات خارجی
در سال ۱۳۱۱ ، وی به عنوان یک دانشجوی اعزامی به فرانسه رفت و تا سال ۱۳۱۷ در آنجا ماند. در آنجا زبان فرانسوی را یادگرفت و از دانشکده‌هایی مانند دانشکده مهندسی دریائی برست (Brest) و دانشکده مهندسی ساختمان دریائی پاریس مدرک گرفت.
حرفه نظامی و حادثه جنگی
خدمت در نیروی دریایی
پس از بازگشت به ایران، محمود به نیروی دریایی ارتش شاهنشاهی پیوست و به عنوان ستوان دوم مهندس در خرمشهر و بعداً بندر انزلی فعالیت می‌کرد.
جراحت در جنگ و ضایعات
در ۴ شهریور ۱۳۲۰ (۱۹۴۱ میلادی)، در جریان بمباران بندر انزلی توسط نیروهای خارجی، وی جراحتی دریافت که منجر به قطع دست چپ و اتکای کامل به دست راست تا پایان عمر گشت.
شروع فعالیت ادبی و سیاسی
آغاز نوشتن و ترجمه
بعد از جراحت، محمود اعتمادزاده به فعالیت ادبی روی آورد و از سال ۱۳۲۰ ، با نوشتن داستان‌های کوتاه، مسیر خود را به ادبیات باز کرد. آثار اولیه‌اش مانند “داستان‌های کوتاه” و ترجمه‌هایی از نویسندگان بزرگی مانند شکسپیر، بالزاک، رومن رولان، شولوخوف و گوته ، به شهرت وی کمک کردند.
کار در وزارت فرهنگ و انتقال‌های شغلی
او در سال ۱۳۲۳ به وزارت فرهنگ منتقل شد و تدریس زبان فرانسوی، ریاست تعمیرگاه نیروی دریایی و معاونت فرهنگ گیلان را بر عهده داشت. با این حال، پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ، وی را از کارهای دولتی محروم کردند.
ترجمه و اثرات ادبی
ترجمه‌های برجسته
محمود اعتمادزاده به عنوان یکی از بهترین مترجمان ایران شناخته شده است. از جمله ترجمه‌های معروف وی:
- “مکبث” و “رومئو و جولیت” شکسپیر
- “پدر کلوزو” بالزاک
- “سرزمین” شولوخوف
- “ژان-کلود” رومن رولان
نوشته‌های خودنویسی
وی همچنین کتابهایی مانند “خاطرات زندان” (براساس تجربه‌های در زندانهای دهه ۱۳۵۰) و مقالات سیاسی و اجتماعی منتشر کرد.
فعالیت سیاسی و اعتراضات
محمود اعتمادزاده به طور مداوم در مقابل سیاست‌های استبدادی اعتراض می‌کرد. وی با روزنامه‌ها، مجلات و مشارکت در جریان‌های سیاسی، نقشی مدافع حقوق انسان ایفا کرد. سردبیری هفته‌نامه کتاب هفته و ریاست کانون نویسندگان ، از مهمترین ایام فعالیت‌های سیاسی و ادبی وی بود.
مرگ و افتخار (H2)
حمود اعتمادزاده در ۱۰ خرداد ۱۳۸۵ (۲۰۰۶ میلادی) در بیمارستان آراد تهران ، بر اثر ایست قلبی درگذشت. آثار وی تاکنون در ادبیات ایران و جهان به عنوان نمونه‌هایی از ادبیات سیاسی و ترجمه اولویت‌دار شناخته می‌شوند.