کتاب بیهوده
نویسنده: کریستیان بوبن
ترجمه: پیروز سیار
“کریستیان بوبن” در سال ۱۹۵۱ در شهر “کروز”فرانسه به دنیا آمد. او، دانش آموخته‌ی رشته‌ی فلسفه است و همین نگرش فلسفی او در کارهایش تاثیری ژرف به جا گذاشته است. به گفته‌ی یکی از منتقدان آثارش؛ بوبن با دیدی فلسفی، قلمی شاعرانه و ذهنی اندیشمند می نویسد. به همین دلیل، آثار و اندیشه‌هایش، افزون بر اینکه نزد اهل ادب و فرهنگ، جایگاه ویژه‌ای دارد، در حوزه‌ی اندیشه نیز بسیار مورد توجه است.
بوبن تاکنون بیش از سی و پنج اثر منتشر کرده است که برخی از آثار او همچون “رفیق اعلی” در مدت کوتاهی در تیراژهای بالا به فروش رفت و به چاپ هفتم و هشتم رسید.
هر یک از آثار بوبن، گوشه‌ای از دیدگاهها و زندگی او را به تصویر می کشد. تجربه‌های روزمره‌ی زندگی او همچون عشق، تنهایی، دلتنگی، از خود بیگانگی و … دستمایه‌ی آثار شاعرانه و نوشته‌های پر مغزش می شوند. خود او می گوید:
«هر یک از کتابهایم، تابلویی از یک گوشه‌ی زندگی‌ام است. من دوست دارم در کتابهایم، “زندگی” را نقاشی کنم، “هستی” را بسرایم، “عشق” را بنوازم، “مرگ” را رنگ آمیزی کنم و “پاکی” را به آواز درآورم.»
“معنویت” و “پاکی” از مفاهیم پایه‌ای آثار و اندیشه‌های “بوبن” است. با اینکه بوبن، بسیار به لحن و آوای سخن اهمیت می‌دهد، ولی نسبت به مفاهیم و اهداف کارهایش نیز بی توجه نیست.
آهنگین بودن سبک کار او سبب شده که نوشته‌هایش بین نظم و نثر شناور باشد؛ به گونه‌ای که با خواندن نوشته‌های او، احساس می‌کنیم در پس آنها اندیشه‌ای نهفته و بلبلی آواز سر داده است؛ چرا که “بوبن” بر این باور است که نوشتن، یعنی سراییدن آواها.
بوبن نه در کتابها و نه در گفتگوهایش، دوست ندارد به بیان جزئیات زندگی‌اش بپردازد. او در این باره، در کتاب”فراتر از بودن”می‌نویسد :
«انسان برای آنکه جز “زنده بودن”، “زندگی کردن” را نیز بیاموزد، نیازمند دو زایش است؛ یکی زایش جسمی و دیگر، زایش روحی. بسیاری، تنها با زایش جسمی، “زنده‌اند” که اینها زندگی نمی‌کنند، ولی معنای [=چَم] راستین “زندگی” را آن دسته از انسانها می‌چشند که با زایش روحی خود زندگی می‌کنند. انسان از زمانی موجودیت پیدا می‌کند که به دنیا می‌آید و از زمانی آغاز به “زندگی” می‌کند که روحش را به پرواز در آورد.»
یکی از آثار وی که بسیار نیز مورد توجه منتقدان و خوانندگان قرار گرفت، “کتاب بیهوده” بود. در این اثر، بوبن با پرداختن به آثار و اندیشه‌های هفت نویسنده و شاعر برجسته‌ی جهان ادبیات، می‌کوشد تا ماهیت و فلسفه‌ی ادبیات را بیان کند.”پل کلودل”، “فرانسیس پونز”، “گوستاو رو”، “شارل فردینان رامو”، “ساموئل بکت”، “گیوم آپولینز” و “فرانسیس کافکا”، هفت شخصیتی هستند که بوبن در این اثر خود به آنها می‌پردازد.
– کتاب بیهوده چه کتابی است؟
– کتابی است که جز از کتابها سخن نمی گوید، مانند همین کتاب
– پس نگاشتن آن چه ثمر دارد؟
– کتابها جعبه موسیقیِ لبالب از مرکب ان، خواستم چند نت لطیف را، چند نغمۀ لالایی را، درست پیش از آنکه به خاموشی گرایند، گرد آوردم.
– آیا ادبیات چیزی برتر از لالایی نیست؟
– ادبیات اگر به شادمانی نغمه هایی که کودک را به خواب می برد، می رسید. کاری بس بزرگ کرده بود، همان شادمانی حزن آمیز و بس شگرف که سال ها بعد شناخته می شود، لطافت جهان گذرا، اندوه ابدیت _ تکرار مکرراتی که به هیچ نمی ارزد.
دیدگاهی بنویسید